Φωτογραφίες του Daniel Trego
Αν και γνώριμη σε πολλούς, η φράση «κλασική τέχνη και αρχαιολογία» κρύβει ένα ζήτημα ταυτότητας για όσους μελετούν τα υλικά κατάλοιπα του ελληνικού και ρωμαϊκού παρελθόντος. Για μεγάλο μέρος της πρώιμης ιστορίας του, το έργο των κλασικών αρχαιολόγων επηρέασε το ενδιαφέρον περισσότερο για την απόκτηση έργων τέχνης παρά για την κατανόηση των ανθρώπων και των τόπων που ευθύνονται για τη δημιουργία τους. Ωστόσο, από τα μέσα του 20ού αιώνα, αυτή η μακρόχρονη εμμονή με τη μεγαλειώδη ομορφιά της μεσογειακής τέχνης άρχισε να προκαλεί έντονη κριτική από μελετητές, οι οποίοι ήθελαν να αναδιαμορφώσουν την κλασική αρχαιολογία σε μια πιο αυστηρά επιστημονική μελέτη του ανθρώπινου παρελθόντος. Ως αποτέλεσμα, η αρχαιολογική εργασία πεδίου άρχισε να διεξάγεται πιο προσεκτικά, χωρίς συναισθήματα, προσέγγιση που πιστεύεται ότι χαρακτηρίζει τις «σκληρές επιστήμες». Αναμφίβολα, η υιοθέτηση επιστημονικών μεθόδων έχει βελτιώσει πολύ την άσκηση της επιστήμης της αρχαιολογίας. Αλλά είναι επίσης δύσκολο να αποκηρύξει κανείς εντελώς την αισθητική απόλαυση των αντικειμένων υπό μελέτη.
Το 2020, χάρη στην υποστήριξη του Τμήματος Τέχνης, Ιστορίας της Τέχνης και Σχεδίου και του Κολλεγίου Τεχνών και Γραμμάτων, το Michigan State University (MSU) κατέστη ο θεσμικός χορηγός των MSU Ανασκαφών στην Ισθμία, ενός προγράμματος συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας στην Ελλάδα που είχε ξεκινήσει το 1952. Το 2021, το αρχαιολογικό πρόγραμμα του MSU πραγματοποίησε την πρώτη περίοδο εργασιών πεδίου, την οποία τεκμηρίωσε εκτενώς ο Daniel Trego, Ειδικός Σχεδιασμού Εκπαιδευτικών Μέσων στο Κολλέγιο Τεχνών και Γραμμάτων. Το αποτέλεσμα της εργασίας αυτής καταλαμβάνει μια μοναδική θέση, κάπου ανάμεσα στην αρχαιολογική τεκμηρίωση και τη δημιουργική εξερεύνηση αντικειμένων και πρακτικών, οι οποίες είναι από τη φύση τους συναρπαστικές οπτικά. Στο σύνολό της, η παρούσα έκθεση αποτυπώνει τον ενθουσιασμό και την ομορφιά της αρχαιολογικής έρευνας και θέτει το ερώτημα: Μπορεί η αρχαιολογία της τέχνης να είναι ταυτόχρονα και η τέχνη της αρχαιολογίας;
IPR 67-23
Ο εντοπισμός του μεγαλύτερου μέρους από το σώμα αυτού του αμφορέα (αγγείου αποθήκευσης και μεταφοράς) επέτρεψε τη μερική αποκατάστασή του. Αυτή η εικόνα της φθαρμένης και συμπληρωμένης, μπαλωμένης θα λέγαμε, εσωτερικής και εξωτερικής επιφάνειας του αγγείου ενθαρρύνει την ενατένιση της ομορφιάς αυτού του καθημερινού αντικειμένου που αποτελεί ένα από τα πιο συνήθη ανασκαφικά ευρήματα.
US21-01
Μια από τις απολαύσεις της εργασίας στην Ισθμία είναι η ευκαιρία που παρέχει για ανταλλαγή πληροφοριών και σκέψεων μεταξύ διαφορετικών γενεών αρχαιολόγων.
US 21-02
Αυτός ο σωρός κεραμικής αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από θραύσματα εμπορικών αμφορέων, οι οποίοι χρησίμευαν ως δοχεία μεταφοράς στον ελληνικό και ρωμαϊκό κόσμο. Αν και γενικά αδιάφορα στις επιμέρους λεπτομέρειές τους, αυτά τα τεχνουργήματα παρουσιάζουν συνολικά μια ενδιαφέρουσα μαρτυρία για τις διασυνδέσεις στην αρχαία Μεσόγειο.
US 21-03
Σε αυτή τη αντιπαράθεση του αρχαίου και του σύγχρονου, μια συσκευή smartphone χρησιμοποιείται για να φωτίσει το εσωτερικό μιας χύτρας της ρωμαϊκής εποχής, σε αναζήτηση του αναγραμμένου αριθμού καταλόγου του αγγείου, ο οποίος θα βοηθήσει στην αναγνώρισή του.
US 21-04
Αυτό το κτίριο, που αποκτήθηκε για τις Ανασκαφές στην Ισθμία από το University of California, Los Angeles (UCLA) στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τώρα τελεί υπό τη φροντίδα του MSU, είναι η πρώτη εικόνα που αντικρύζουν οι επισκέπτες των ανασκαφικών αρχείων.
US 21-07
Όπως δείχνει αυτή η εικόνα, ένα από τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής στο πρόγραμμα καλοκαιρινής μελέτης στην Ισθμία είναι η ευκαιρία να αλληλεπιδράσουμε άμεσα με αρχαιότητες που συνήθως φυλάσσονται πίσω από το γυαλί των μουσειακών προθηκών.
US 21-06
Ενώ πολλές πτυχές της αρχαιολογικής πρακτικής και θεωρίας μπορούν να διδαχθούν στην τάξη, ορισμένες έννοιες και τεχνικές διδάσκονται καλύτερα στο πεδίο.
US 21-14
Αυτό το στιγμιότυπο, με το συγκολλημένο αγγείο να δέχεται τη φροντίδα ενός συντηρητή, εγείρει ερωτήματα για την παροδικότητα της ζωής μας και όσων αφήνουμε πίσω μας.
US 21-08
Με την πάροδο των αιώνων, οργανικά υλικά όπως το ύφασμα, το χαρτί και το ξύλο αποσυντίθενται και εξαφανίζονται εντελώς από τα αρχαιολογικά κατάλοιπα, ενώ διατηρούνται μόνο ανόργανες ύλες, όπως η πέτρα και ο πηλός. Όπως φαίνεται σε αυτήν την εικόνα, οργανικά υλικά συνυπάρχουν ξανά με τα αρχαία αντικείμενα, καθώς χρησιμοποιούνται πλέον για την αποθήκευσή τους.
US 21-09
Αυτό το στιγμιότυπο από την «οικία της ανασκαφής» απαθανατίζει χαρακτηριστικά μία από τις αμέτρητες εμπειρίες μάθησης που προσφέρονται κάθε καλοκαίρι στα Ίσθμια. Η εξισορρόπηση μεταξύ της τάξης και του χάους πάντα συνιστά μία πρόκληση και ταυτόχρονα ευκαιρία για την αρχαιολογία.
US 21-13
Η γειτονική αρχαία Κόρινθος, που είχε το προνόμιο της επίβλεψης του ιερού στα Ίσθμια, άκμασε από την αρχαϊκή έως και τη ρωμαϊκή περίοδο. Είναι βέβαιο ότι αυτή η σκηνή έχει διαδραματιστεί χιλιάδες φορές, καθώς ομάδες ταξιδιωτών από και προς την Ισθμία περνούσαν από την περιοχή κατά τις τελευταίες δυόμισι χιλιετίες.
Πολλά μνημεία στα Ίσθμια έχουν ερειπωθεί, αφήνοντας μόνο διάσπαρτους λίθους και τα θεμέλιά τους. Ωστόσο, μπορούν να αποκατασταθούν εικονικά μετά από προσεκτική μελέτη. Σε αυτήν τη εικόνα, η οποία παραπέμπει σε κάποιο θρησκευτικό τελετουργικό, οι φοιτητές συγκεντρώνουν φωτογραφικές λήψεις που θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή ενός μοντέλου του κρηπιδώματος του ναού.
IS 71-2 and IS 71-3
Αυτές οι δύο μικρές μαρμάρινες προτομές ανακαλύφθηκαν την ίδια μέρα σε έναν από τους πλουσιότερους αποθέτες γλυπτικής που έχουν βρεθεί ποτέ στα Ίσθμια. Η διευθέτησή τους, όπως αποτυπώνεται εδώ, ενθαρρύνει τον στοχασμό πιθανών συνομιλιών που διεξήχθησαν στους αιώνες της κοινής απομόνωσης.
IPR 77-18
Η χάρτινη ετικέτα που κρέμεται από τη λαβή αυτού του μερικώς συγκολλημένου αμφορέα (αγγείου αποθήκευσης και μεταφοράς) γεννά σκέψεις για τις ετικέτες αποσκευών, οι οποίες με τη σειρά τους θυμίζουν, παράδοξα αλλά εύστοχα, τις τεράστιες αποστάσεις που διένυε κάποτε αυτός ο τύπος αγγείου.
IPG 68-164 a/b
Αυτή η οινοχόη (κανάτα κρασιού) κατασκευάστηκε στην κοντινή αρχαία Κόρινθο στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. και ανακαλύφθηκε σε ένα νεκροταφείο ακριβώς στα δυτικά του ιερού στα Ίσθμια. Το ότι δεν βρέθηκε μέσα σε τάφο υποδηλώνει πως ίσως αποτέλεσε μέρος ενός επιμνημόσυνου γεύματος.
US 21- 12
Μερικές φορές απλώς δεν εντοπίζονται αρκετά κομμάτια από ένα αρχαίο αγγείο για τη συγκόλλησή του. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα όστρακα (κομμάτια πήλινων αγγείων) φυλάσσονται σε κουτιά με την ελπίδα ότι μελλοντικές ανασκαφές θα αποδώσουν αρκετά θραύσματα ώστε να συμπληρωθεί το σχήμα του αγγείου.
IPR 90-2
Αυτό είναι θραύσμα ενός αμφορέα, μεγάλου αγγείου που χρησιμοποιήθηκε αρχικά για τη μεταφορά αγαθών σε όλη τη Μεσόγειο κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. Το γεγονός ότι βρέθηκε ανάμεσα στα οικοδομικά κατάλοιπα ενός κτιρίου υποδηλώνει ότι ίσως απέκτησε αργότερα και άλλες χρήσεις, τη μεταφορά οικοδομικών υλικών ή απλά ως υλικό πλήρωσης.
IP 3856
Επειδή η αρχαιολογία είναι ζήτημα τύχης και προετοιμασίας εξίσου, μερικές φορές κάποια θραύσματα εντοπίζονται μετά από τη συγκόλληση και συντήρηση των αγγείων στα οποία ανήκουν. Αυτό το κύπελλο με δύο λαβές αποκαλύπτει μια ενδιαφέρουσα χρήση της αυτοκόλλητης ταινίας: να συγκρατεί τα θραύσματα μεταξύ τους μέχρι να ολοκληρωθεί η συγκόλληση του αγγείου.
US 21-16
Η σήμανση ευρημάτων με αριθμούς καταλόγου, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη σύνδεση των αντικειμένων αυτών με τα αρχεία της ανακάλυψής τους, αποτελεί κοινή πρακτική στην αρχαιολογία. Σε αυτό το μοναδικό παράδειγμα, ο αριθμός καταλόγου διαμορφώθηκε με βάση τον τόμο και τον αριθμό σελίδας του ανασκαφικού ημερολογίου.
IPG 68-262
Αυτός ο κρατήρας (αγγείο ανάμειξης) δημιουργήθηκε στην κοντινή Κόρινθο, πιθανότατα τον 6ο αιώνα π.Χ. Η φωτογραφία καταγράφει μια ενδιαφέρουσα ειρωνεία: τα ζευγάρια των οπών που έχουν ανοιχτεί στο σώμα του αγγείου είναι τα κατάλοιπα μιας αρχαίας επισκευής, αλλά δυστυχώς δεν έχουν απομείνει αρκετά θραύσματα του αγγείου για να προσπαθήσουμε να το φτιάξουμε για δεύτερη φορά.
ΙΣ 70-2
Μία από τις μεγαλύτερες επιγραφές που έχουν βρεθεί στην Ισθμία, αυτό το αποσπασματικά σωζόμενο διάταγμα περιγράφει τις τιμές που αποδόθηκαν σε υψηλά ιστάμενο ιερέα, ο οποίος επισκεύασε θρησκευτικά κτίρια του ιερού. Διαφαίνεται μια κάποια ειρωνεία στο γεγονός ότι και το ίδιο το αντικείμενο χρησιμοποιήθηκε αργότερα ως οικοδομικό υλικό σε μεταγενέστερο τοίχο στο ιερό.
Ως αποθήκη χιλιάδων αρχαίων αντικειμένων, το «ανασκαφικό σπίτι» του MSU στα Ίσθμια δέχεται τακτικά αιτήματα για φωτογράφιση με στόχο τη μελέτη και δημοσίευση. Συχνά, είναι πιο εύκολο να στηθεί ένας αυτοσχέδιος φωτογραφικός σταθμός επιτόπου παρά να μεταφερθεί μια ολόκληρη συλλογή αγγείων σε στούντιο.
ΙΣ 70-6 and ΙΣ 510
Αυτές οι δύο αποσπασματικές επιγραφές, στη μία εκ των οποίων διαβάζεται καθαρά το όνομα του Πακκιανού, ενός αξιωματούχου του 2ου αιώνα μ.Χ. στους Αγώνες των Ισθμίων, συνιστούν καλό παράδειγμα του πόσο η αντίληψή μας για τα αρχαιολογικά κατάλοιπα εξαρτάται από την ικανότητα και την τέχνη του φωτογράφου.